Lato zbliża się szybko, a wraz z nim pojawia się na nowo ważny temat pracy w wysokich temperaturach w kopalniach. Ten problem dotyczy każdego górnika, który codziennie stawia czoła ekstremalnym warunkom pracy pod ziemią. Temat ten jest szczególnie istotny, ponieważ wysokie temperatury i duża wilgotność mają znaczący wpływ na zdrowie pracowników. W tym artykule przyjrzymy się problematyce związanej z pracą w takich warunkach, omówimy zagrożenia zdrowotne i podkreślimy znaczenie przestrzegania przepisów oraz podnoszenia świadomości zagrożeń wśród górników.
Wpływ wysokich temperatur na zdrowie
Praca w warunkach wysokiej temperatury, zwłaszcza w połączeniu z dużą wilgotnością, może negatywnie wpływać na zdrowie
człowieka. Nasze ciała, przystosowane do umiarkowanych warunków, są narażone na przegrzanie, gdy temperatura otoczenia znacznie wzrasta. W takich warunkach organizm może nie być w stanie skutecznie odprowadzać nadmiaru ciepła, co prowadzi do wielu poważnych problemów zdrowotnych. Wśród najczęstszych skutków są:
- Zawały serca – Nagłe przegrzanie organizmu może przeciążać układ krążenia, zwiększając ryzyko zawału serca.
- Osłabienie i zawroty głowy – Praca w wysokiej temperaturze powoduje szybsze zmęczenie, osłabienie i zawroty głowy, co może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji w kopalni.
- Wymioty i nudności – Przegrzanie często wywołuje nudności i wymioty, co dodatkowo osłabia organizm i utrudnia wykonywanie obowiązków.
- Skurcze mięśni – Praca w wysokiej temperaturze może powodować bolesne skurcze mięśni z powodu utraty elektrolitów z potem.
- Odwodnienie – Nadmierna potliwość prowadzi do szybkiego odwodnienia, co jest szczególnie niebezpieczne pod ziemią, gdzie dostęp do wody może być ograniczony.
Przepisy dotyczące pracy w wysokich temperaturach
Aby chronić zdrowie i życie pracowników, wprowadzono szczegółowe przepisy regulujące pracę w podwyższonych temperaturach. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Energii z 23 listopada 2016 r., dotyczącym prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych, określono konkretne wytyczne:
- Temperatura powietrza na stanowiskach pracy nie może przekraczać 28°C przy pomiarze termometrem suchym, a intensywność chłodzenia nie może być mniejsza niż 11 katastopni wilgotnych (Kw).
- Jeśli temperatura powietrza przekracza 28°C, ale nie przekracza 33°C, lub intensywność chłodzenia jest mniejsza niż 11 Kw:
- Stosuje się rozwiązania techniczne, aby osiągnąć wymagane parametry i kontrolować ich skuteczność.
- Ogranicza się czas pracy do 6 godzin, łącznie z czasem zjazdu pod ziemię i wyjazdu na powierzchnię, dla pracowników przebywających tam dłużej niż 2 godziny.
- W przypadku, gdy temperatura powietrza przekracza 33°C, mogą być prowadzone tylko prace w ramach akcji ratowniczej.
Przepisy te mają na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa pracowników i minimalizację ryzyka zdrowotnego związanego z pracą w trudnych warunkach klimatycznych.
Świadomość zagrożeń i zgłaszanie nieprawidłowości
Podnoszenie świadomości zagrożeń związanych z pracą w wysokich temperaturach jest kluczowe dla bezpieczeństwa górników. Ważne jest, aby każdy pracownik był świadomy potencjalnych konsekwencji zdrowotnych wynikających z przegrzania organizmu oraz znał swoje prawa i obowiązki w zakresie zgłaszania nieprawidłowości.
Często zdarza się, że pomiary warunków klimatycznych w kopalniach nie są priorytetem dla nadzoru. Przypominamy więc o możliwości zgłaszania takich pomiarów przez Oddziałowych Społecznych Inspektorów Pracy. Inspektorzy mają obowiązek dbać o bezpieczeństwo i higienę pracy oraz mogą skutecznie interweniować w przypadku nieprzestrzegania przepisów.
Wysoka temperatura, a wypadki przy pracy
Warto zaznaczyć, że przypadki problemów zdrowotnych spowodowanych wysoką temperaturą często traktuje się jako choroby, jednak istnieją podstawy prawne, by uznawać je za wypadki przy pracy. Definicja wypadku przy pracy obejmuje zdarzenie nagłe, związane z wykonywaną pracą, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć. Przeanalizujmy, jak te przesłanki można zastosować w kontekście pracy w wysokiej temperaturze:
- Nagłość – Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (np. wyrok z 30 czerwca 1999 r., II UKN 24/99), za nagłe zdarzenie uznaje się takie, które ma miejsce w czasie nieprzekraczającym jednej zmiany roboczej. Przegrzanie organizmu i jego skutki mogą wystąpić w bardzo krótkim czasie, spełniając kryterium nagłości.
- Przyczyna zewnętrzna – Wysoka temperatura jest czynnikiem zewnętrznym, który pochodzi spoza organizmu poszkodowanego i może wywołać szkodliwe skutki zdrowotne. Sąd Najwyższy w wyroku z 18 sierpnia 1999 r. (II UKN 87/99) stwierdził, że czynnikiem zewnętrznym może być każdy element środowiska pracy, który w istniejących warunkach jest w stanie wywołać negatywne skutki zdrowotne.
- Uraz – Uszkodzenie tkanek ciała lub narządów wskutek działania czynnika zewnętrznego. Zawał serca czy udar cieplny są klasycznymi przykładami urazu spowodowanego działaniem wysokiej temperatury.
Działania Związku Zawodowego „Jedność”
Jako Związek Zawodowy „Jedność” Ruch "Zofiówka" podejmujemy działania, aby zdarzenia kwalifikowane jako choroby, które miały miejsce w wyrobiskach z zagrożeniem klimatycznym, były traktowane jako wypadki przy pracy. Naszym celem jest zapewnienie odpowiedniej ochrony prawnej i zdrowotnej górnikom pracującym w trudnych warunkach.
Wierzymy, że wspólnymi siłami możemy wpłynąć na poprawę warunków pracy i zdrowie naszych kolegów. Apelujemy o świadomość zagrożeń, przestrzeganie przepisów oraz zgłaszanie wszelkich nieprawidłowości. Tylko dzięki współpracy i wzajemnemu wsparciu możemy zapewnić bezpieczeństwo i godne warunki pracy dla wszystkich.
Pamiętajmy, że zdrowie jest najważniejsze. Dbajmy o siebie i o innych, przestrzegajmy przepisów i nie bójmy się zgłaszać problemów. Razem możemy sprawić, że praca w kopalni będzie bezpieczniejsza, a życie górników zdrowsze i bardziej komfortowe
